پسوریازیس چیست؟ / تدابیر درمان پسوریازیس در طب سنتی
پسوریازیس، بیماری خود ایمنی است که درمان قطعی ندارد؛ امّا تا حد زیادی قابل کنترل می باشد. در پی این بیماری، روی برخی از نقاط بدن(سر، آرنج، زانو و…) پلاک های پوسته دهنده ایجاد می شود که ممکن است بسیار آزار دهنده بوده و تأثیر در زیبایی فرد بیمار داشته باشد.
ما قصد داریم در این مقاله همه چیز را درمورد این بیماری و نحوۀ کنترل آن در طب سنتی ایرانی بازگو کنیم. با ما بمانید.
پسوریازیس Psoriasis چیست؟
پسوریازیس، سوریازیس، قوبا یا داءالصدف یکی از انواع بیماری های خود ایمنی پوستی است که در آن سلول های پوستی بسیار سریع تر از حد نرمال تکثیر می شوند. این امر باعث قرمز شدن پوست، انباشته شدن سلول های پوستی سفید رنگ بر روی هم و پوسته ریزی مداوم این پلاک های پوستی می شود.
این زائده های پوستی معمولاً با خارش همراه بوده و گاهی نیز می توانند دردناک باشند.
پلاک های پوستی بیماری پسوریازیس، می توانند در هر جایی از بدن ظاهر شوند امّا وجود آنها در کف سر و مفاصل آرنج و زانو شایع تر است.
بیماری صدف، مسری نیست و نمی تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
این بیماری از انواع بیماری های مزمن است؛ به طوری که می تواند در شرایط مختلف روحی و جسمی دوباره عود کند و شدت یابد.
میانگین سن ابتلا به پسوریازیس بین ۱۰ تا ۳۵ سال بوده و نسبت شیوع آن بین زنان و مردان برابر می باشد.
نکته: بیماری خود ایمنی، زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن سلول های خودی را عاملی مهاجم و خارجی تشخیص داده و به اشتباه آنها را مورد حمله قرار دهد. این امر باعث بروز بیماری های خود ایمنی مانند تیروئید هاشیموتو، لوپوس، پسوریازیس، سندرم گیلن باره و… می گردد.
علت ابتلا به بیماری پسوریازیس چیست؟
همان طور که در بخش های قبلی گفتیم؛ بیماری داءالصدف از انواع بیماری های خودایمنی است بنابراین علت دقیق آن مشخص نیست. امّا پژوهشگران، عامل ژنتیک و برخی عوامل محیطی را در رخداد این بیماری دخیل می دانند که عبارتند از:
- پیشینۀ خانوادگی یا وراثت(مهم ترین عامل)
- سبک زندگی غلط
- استرس و فشارهای عصبی
- چاقی و اضافه وزن
- ابتلا به عفونت های باکتریایی و ویروسی
- استعمال دخانیات
- آب و هوای محل زندگی
- عوارض مصرف برخی داروها
- تغییرات هورمونی
- علت بیماری پسوریازیس از منظر طب سنتی ایرانی عبارت است از:
- غلبۀ خلط سودا در پوست و ابتلا به سوءمزاج سرد و خشک
- نتیجۀ مشکل و درگیری در دیگر اعضای بدن
- پیامد صدمات هیجانی و روانشناختی مانند اضطراب، غم، استرس و…
- تغذیه و سبک زندگی غلط
نشانه های بیماری پسوریازیس:
علائم بیماری پسوریازیس در افراد مختلف متفاوت بوده و در هر سنی می تواند ظاهر شود. امّا معمولا در سنین بالای ۱۰ سال نمود پیدا می کند.
نشانه های این بیماری در طیف وسیعی از خفیف تا شدید متغیر بوده و می تواند مفاصل را نیز درگیر کند.
علائم شایع سوریازیس عبارتند از:|تدابیر درمان پسوریازیس در طب سنتی
- ضایعات قرمز، ملتهب و برآمدۀ پوستی در هر جایی از بدن
- احساس خارش، سوزش و گاهی درد در اطراف پلاک های پوستی و زائده ها
- پلاک های قرمز پوشیده شده با سلول های پوستی ضخیم سفید یا نقره ای رنگ مرده به ویژه در سر، زانو و آرنج
- لکه های کوچک پوسته پوسته شده در سر یا هر قسمتی از بدن
- خشکی و ترک خوردگی پوست که گاهی ممکن است دچار خونریزی شود.
- مفصل های متورم، سفت و دردناک
- ایجاد فرورفتگی(قاشقی شدن ناخن) و ضخامت در ناخن های دست و پا
نکته: توصیه می شود چنانچه علائم پسوریازیس شدت یافت، دردناک بود، ظاهری آزاردهنده پیدا کرد، مفاصل را متورم و درگیر نمود، نسبت به درمان های خانگی مقاوم بود و یا شدت پیدا کرد حتماً برای درمان آن به یک متخصص پوست و مو یا پزشک متخصص طب سنتی ایرانی مراجعه کنید.
تدابیر درمان پسوریازیس در طب سنتی ایران:
سوریازیس، بیماری مزمن پوستی خود ایمن است که درمان قطعی ندارد و بسیار سخت مدیریت و کنترل می شود؛ لذا درمان های خودسرانه و دستکاری کردن آن باعث تحریک بیشتر، انتشار ضایعات در سطحی وسیع تر و وخیم تر شدنش می شود.
این بیماری از دیدگاه طب سنتی، سرد و خشک است؛ از این رو یک قانون کلی برای درمان آن در مراحل اولیه، حفظ و افزایش رطوبت بدن(بخصوص در فصل پاییز)می باشد.
از آنجایی که سوریازیس یک بیماری چند عاملی است و دلایل مختلفی باعث بروز، عود مجدد یا تشدید آن می شوند؛ مدیریت و درمانش هم چند وجهی بوده و شامل موارد زیر می باشد:
پرهیزات:
- دیرخوابی و خواب روز
- ورزش های سنگین و حرفه ای
- استحمام با آب داغ
- اضطراب، خشم، اندوه و تنش های عصبی
- دستکاری کردن ضایعات پوستی
- کشیدن سیگار و قلیان
- استفاده از عطر، ادوکلن و مام و لاک ناخن
- خوردن ماست، سالاد، نوشیدنی، ترشی و شور از نیم ساعت قبل تا ۲ ساعت پس از غذا
- خوردن بادمجان، عدس، قارچ، کلم، میوه های کال، ماست، دوغ، پنیر کهنه و شور، گوجه و خیار، فست فود، غذاهای کارخانه ای، شیرینی های مصنوعی، تنقلات چرب و شور، قهوه و کاکائو، چای پر رنگ، آب یخ، نوشیدنی های صنعتی و گازدار، ادویه های تند و تیز، شوریجات و ترشیجات، سیر و پیاز خام، شاهی،
- تره، ترب و پیازچۀ خام، ماکارونی، سالاد الویه، آش رشته، روغن های نباتی و جامد، کره گیاهی، (خرما، گردو، تخم مرغ و میگو به میزان زیاد)، گوشت گاو و گوساله، گوشت های کهنه، یخی، نمک سود و دودی شده، سس های کارخانه ای، غذاهای سودازا و بلغم زا و خوراکی های خشکی آور
توصیه ها:
- کشف علت اصلی بیماری پسوریازیس و رفع آن
- اصلاح سبک زندگی
- خواب شبانۀ کافی
- رفع یبوست مزاج
- نوشیدن ماءالجبن افتیمونی صبح ناشتا در ۳ مرحله و ورزش و تعریق در فواصل نوشیدن آن
- نوشیدن ماءالشعیر طبی در طول روز
- استفاده از مسهل ها هفته ای ۳ تا ۴ مرتبه برای پاکسازی بدن از فضولات(طبق تجویز پزشک متخصص طب ایرانی)
- استفاده از رژیم های پاکسازی تحت نظر پزشک متخصص طب سنتی ایرانی
- روغن مالی بدن پس از استحمام، با روغن های مرطّب نظیر روغن کدو، روغن بنفشه پایۀ بادام، روغن بادام شیرین و روغن بابونه در پایۀ بادام شیرین، وازلین، مخلوط گلاب و گلیسیرین، دنبۀ گوسفندی، کره محلّی، روغن زیتون، روغن گل سرخ و…
- جهت تسکین خارش پوستی ناشی از بیماری پسوریازیس توصیه می‌شود دمنوش بابونه، دمنوش تخم‌شربتی و دمنوش تخم بالنگو بنوشید.
- شربت خاکشیر و عسل گرم صبح ناشتا، شربت سکنجبین شکری و شیر بادام در طول روز
- مصرف روزانۀ سوپ جو رقیق با چاشنی آب لیمو ترش تازه، آب نارنج تازه یا آبغوره و روغن زیتون
- سالادی حاوی جوانه ها، هویج، مویز، سیب درختی، روغن زیتون و رب انار میخوش به عنوان میان وعده
- خوردن میوه هایی مانند سیب گلاب، گلابی رسیده، آلبالوی شیرین، گیلاس، پرتقال شیرین و شاه توت یا آب آنها به عنوان میان وعده با فاصلۀ ۲ ساعت از غذا
استفاده از گوشت گوسفند جوان(بره)، مرغ محلی، خروس جوان، بلدرچین و کبک - زالو انداختن، بادکش و حجامت عام یا موضعی زیر نظر پزشک حاذق
نکته: برای درمان پسوریازیس سر می توانید از ماسک گل ختمی استفاده کنید به این ترتیب که گلبرگ های گل ختمی سفید را کاملاً پودر کرده و با گلاب گرم خمیر کنید. این ترکیب را روی کف سر ضماد کرده، پس از نیم تا یک ساعت بشویید و با حوله ای نرم به آرامی موها را خشک کنید.(به کف سر فشار وارد نکنید).
کلام آخر:
پسوریازیس یا داءالصدف، بیماری مزمن پوستی از انواع بیماری های خود ایمنی است که بسیار سخت درمان بوده و دستکاری کردن آن می تواند باعث تحریک بیشتر و انتشار آن در سطحی وسیع تر از بدن شود.
پسوریازیس، از دیدگاه طب سنتی در دستۀ بیماری های سرد و خشک است. از این رو یک قانون کلی برای درمان آن در مراحل اولیه، حفظ و افزایش رطوبت بدن می باشد که این رطوبت را می توان با مصرف خوراکی هایی مانند سوپ جو، ماءالشعیر طبی، ماءالجبن افتیمونی یا همان آب پنیر و روغن مالی بدن پس از استحمام با روغن های مرطّب نظیر روغن کدو، روغن گل بنفشه پایۀ بادام و روغن بادام شیرین تا حد زیادی تأمین نمود.
در پایان توصیه می شود برای استفاده از تدابیر تخصصی درمان پسوریازیس در طب سنتی ایرانی مانند حجامت، زالو انداختن و به کارگیری رژیم های پاکسازی به پزشک حاذق در زمینۀ طب سنتی ایران مراجعه کنید.
تیم نگارش و پژوهش دکتر علیرضا یارقلی